Zajęcie jest pierwszą czynnością dokonywaną przez komornika prowadzącego egzekucję z ruchomości. Komornik jednocześnie doręcza dłużnikowi zawiadomienie o jej wszczęciu. Jeśli swego obowiązku nie wykona, zgodnie z art. 767 par. 1 kodeksu można wnieść skargę na zaniechanie przez niego czynności.

Własność, władanie i zajęcie

Zająć można ruchomości, którymi włada sam dłużnik, oraz te, które są we władztwie wierzyciela kierującego do nich egzekucję. Zajęciu nie podlegają te ruchomości, co do których w oparciu o ujawnione w sprawie okoliczności wiadomo, że nie są własnością dłużnika. Ruchomości należące do dłużnika egzekwowanego, lecz będące we władaniu osoby trzeciej można zajęć jedynie, gdy owa osoba na to się zgodzi lub przyzna, że są one własnością dłużnika.

Nowelizacja w par. 2(1) art. 845 postanawia, że egzekwując świadczenia alimentacyjne, komornik może zająć również rzeczy ruchome, którymi włada osoba zamieszkująca z dłużnikiem alimentacyjnym (o ile nie przedstawi ona dowodu że jest właścicielem rzeczy). Kolejny nowy paragraf postanawia o umorzeniu przez komornika postępowania w zakresie rzeczy ruchomej, co do której przedstawiono niewątpliwy dowód na piśmie, że dłużnik nie jest jej właścicielem. Paragraf 2(4) stanowi zaś, że tytuł wystawiony przeciwko jednemu z małżonków, jest podstawą zajęcia rzeczy ruchomej należącej do majątku wspólnego.

Jak przebiega zajęcie?

Zajęcia dokonuje się przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia, gdy rzeczy mających służyć do zaspokojenia należności wierzyciela jest więcej, zwykle należy je zająć jednocześnie. Przerwanie zajęcia powoduje, że komornik ma obowiązek, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, podjąć kroki, które zapobiegną usunięciu (ukryciu) ruchomości jeszcze nie zajętych (art. 849 k.p.c.). Na poszczególnych przedmiotach komornik umieszcza obowiązkowo znak ujawniający, że ruchomość jest zajęta (art. 854 k.p.c).

Bardzo ważnym skutkiem zajęcia komorniczego rzeczy ruchomej jest to, że ewentualne rozporządzenie nią (np. sprzedaż czy darowizna) nie wpływa na bieg postępowania egzekucyjnego. Stąd można je dalej prowadzić przeciwko nabywcy, jednak bez naruszania przepisów o ochronie tego, kto nabył daną rzecz w dobrej wierze (art. 848 k.p.c.).